Najnowsze zmiany w systemie emerytalnym w 2023 roku

Wprowadzenie do zmian emerytalnych

Rok 2023 przyniósł szereg istotnych zmian w polskim systemie emerytalnym. Zmiany te mają duży wpływ na wysokość świadczeń, zasady ich przyznawania oraz możliwości dodatkowego oszczędzania na emeryturę. W tym artykule przedstawiamy kompleksowy przegląd najważniejszych modyfikacji, które weszły w życie.

Waloryzacja świadczeń emerytalnych

Od 1 marca 2023 roku wszystkie emerytury i renty zostały zwaloryzowane. Wskaźnik waloryzacji wyniósł 14,8%, co jest jednym z najwyższych wskaźników w ostatnich latach. Oznacza to, że emerytury wzrosły średnio o 14,8%, ale nie mniej niż o 250 zł brutto miesięcznie.

Minimalna emerytura wzrosła z 1338,44 zł brutto do 1588,44 zł brutto. Jest to znaczący wzrost, który ma na celu zrekompensowanie wysokiej inflacji i zabezpieczenie podstawowych potrzeb seniorów.

Nowe zasady obliczania emerytury

W 2023 roku wprowadzono również nowe tablice średniego dalszego trwania życia, które mają wpływ na obliczanie wysokości nowo przyznawanych emerytur. Z powodu pandemii COVID-19 i zwiększonej śmiertelności, średnie dalsze trwanie życia uległo skróceniu, co paradoksalnie prowadzi do wyższych świadczeń emerytalnych dla osób przechodzących na emeryturę w tym roku.

Dla przykładu: 60-letnia kobieta przechodząca na emeryturę w 2023 roku może liczyć na świadczenie wyższe o około 6-7% w porównaniu do identycznej sytuacji z roku 2022. Dla 65-letniego mężczyzny ta różnica wynosi około 5-6%.

Trzynasta i czternasta emerytura

W 2023 roku kontynuowane są wypłaty tzw. "trzynastej emerytury" dla wszystkich emerytów i rencistów. Świadczenie to zostało wypłacone w kwietniu i wynosiło tyle, co najniższa emerytura, czyli 1588,44 zł brutto.

Dodatkowo, rząd zdecydował o wypłacie "czternastej emerytury" również w 2023 roku. Wypłaty te rozpoczęły się we wrześniu. Pełną kwotę "czternastki" (równą minimalnej emeryturze) otrzymują osoby, których podstawowe świadczenie nie przekracza 2900 zł brutto. Dla emerytów z wyższymi świadczeniami zastosowano zasadę "złotówka za złotówkę", co oznacza, że kwota dodatkowego świadczenia jest pomniejszana o kwotę przekroczenia progu 2900 zł.

Zmiany w Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK)

Od 1 stycznia 2023 roku wprowadzono kilka istotnych zmian w programie PPK:

• Zwiększono maksymalną dopłatę roczną z Funduszu Pracy z 240 zł do 300 zł.
• Wprowadzono możliwość wypłaty do 15% środków z PPK w przypadku poważnej choroby uczestnika, jego małżonka lub dziecka, bez konieczności zwrotu tych środków.
• Uproszczono procedury związane z przystępowaniem do PPK i wypłatą środków.

Emerytury stażowe

W 2023 roku kontynuowane są prace nad wprowadzeniem tzw. emerytur stażowych. Zgodnie z proponowanymi przepisami, prawo do emerytury stażowej miałyby osoby, które osiągnęły staż ubezpieczeniowy wynoszący 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn.

Choć przepisy te nie weszły jeszcze w życie, trwają intensywne prace legislacyjne i możliwe jest, że emerytury stażowe zostaną wprowadzone jeszcze w 2023 roku lub na początku 2024 roku.

Emerytury po zmianach w OFE

Od 1 czerwca 2023 roku zmieniono zasady transferu środków z OFE do ZUS w ramach tzw. "suwaka bezpieczeństwa". Zgodnie z nowymi przepisami, transfer rozpoczyna się 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego (wcześniej było to 10 lat).

Zmiana ta ma na celu zwiększenie kapitału emerytalnego osób zbliżających się do emerytury, gdyż środki w OFE mają potencjał do wypracowania wyższej stopy zwrotu niż te zapisane na subkoncie w ZUS.

Podsumowanie zmian

Zmiany wprowadzone w systemie emerytalnym w 2023 roku mają charakter wielowymiarowy. Z jednej strony mamy do czynienia ze znaczącą waloryzacją świadczeń, która ma złagodzić skutki wysokiej inflacji. Z drugiej strony wprowadzane są rozwiązania, które mają na celu zwiększenie adekwatności świadczeń emerytalnych w przyszłości.

Należy jednak pamiętać, że system emerytalny w Polsce nadal stoi przed wieloma wyzwaniami, w tym przede wszystkim przed problemem demograficznym i malejącą liczbą osób w wieku produkcyjnym przypadających na jednego emeryta. Dlatego też, mimo wprowadzanych zmian, warto rozważyć dodatkowe formy oszczędzania na emeryturę, takie jak PPK, IKE czy IKZE.